Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Nedir?
5 Ekim 2023 tarihli ve 32330 sayılı Resmî Gazete’de Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uygulama Genel Tebliği yayımlanarak UTTS’nin akaryakıt istasyonlarına kurulması zorunluluğu getirilmiştir. Kısaca UTTS olarak adlandırılan Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi, akaryakıt piyasasında eşit ve adil bir rekabet ortamının oluşturulması ve kayıt dışı işlemlerin önlenmesi amacıyla hayata geçirilen bir uygulamadır.
Akaryakıt istasyonlarında kurulan bu sistem, akaryakıt pompalarına ödeme kaydedici cihazların bağlanmasını içerir. Bu sayede taşıt plaka bilgilerinin otomatik olarak aktarılmasını sağlar. Akaryakıt dolum ve taşıt plakası tanımlama işlemlerinin manuel olarak girişini kaldıran bu uygulama hata oranını azaltırken usulsüz işlem yapılmasını da engeller. Ayrıca UTTS akaryakıt istasyonlarında gerçekleştirilen satış işlemlerinde vergi güvenliği sağlayarak denetim mekanizmasının etkin şekilde çalışmasına yardımcı olur.
Akaryakıt istasyonlarında akaryakıt satışı sırasında araç plakasının manuel şekilde girilmesi, usulsüz fiş düzenlenmesi gibi durumlara mahal verebilir. Bu fişlerin gider gösterilerek vergiden düşülmesi sonucu vergi kaybı meydana gelir. UTTS, akaryakıt satışı sırasında tüm bilgilerin otomatik şekilde sisteme aktarılmasını sağlayarak vergi kayıplarını engellemeyi amaçlar.
UTTS Nasıl Çalışır?
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi, bünyesinde bulunan bileşenlerle akaryakıt dolumu sırasında plaka tanımlama sürecini gerçekleştirir. Öncelikle taşıtların yakıt depo girişlerine Taşıt Tanıma Birimi (TTB) yerleştirilir. Yakıt dolum işlemi sırasında bu bileşenden alınan plaka bilgisi diğer UTTS donanımları vasıtasıyla otomatik şekilde ödeme kaydedici cihaza iletilir.
Taşıt Tanıma Birimi (TTB)
Sistemin ilk aşamasını oluşturan Taşıt Tanıma Birimi, araçların yakıt depo girişine monte edilebilen ve söküldüğünde tekrar kullanılamayan bir parçadır. Bu parça, taşıta ait plaka bilgisinin haricinde mükellefe ilişkin bilgileri de muhafaza eder. Akaryakıt alımı sırasında bu bilgilerin Taşıt Tanıma Okuyucusu aracılığıyla pompa ünitelerinin bağlı olduğu ödeme kaydedici cihazlara otomatik iletilmesini sağlar.
Akaryakıt İstasyonu Donanımları
Taşıta ait bilgilerin gerekli birimlere kesintisiz aktarım yapabilmesi amacıyla yetkili istasyon montaj firmaları tarafından akaryakıt istasyonlarına donanım sistemleri monte edilir. Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO) ve Tabanca İletişim Modülü (TİM) adlı iki donanım sisteminin akaryakıt istasyonlarına yerleştirilmesiyle taşıt plakalarının sisteme otomatik olarak aktarılması hedeflenir.
Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO): Taşıt tanıma birimi üzerinde yer alan bilgileri okumaya yardımcı olan bu donanım, bilgilerin yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihazlara iletimini otomatik şekilde gerçekleştirir.
Tabanca İletişim Modülü (TİM): Taşıt Tanıma Okuyucu cihazdan gelen sinyali çözümleyip UTTS veri merkeziyle koordineli çalışarak Taşıt Tanıma Birimi’ne ait bilgileri alan donanımdır. Bu bilgileri yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihazlara ileten TİM, güvenlik altyapısıyla oluşturulmuştur. İletişim sağlayan modül, haricî olarak ödeme kaydedici cihaza bağlanabildiği gibi bu cihazlara entegre de edilebilir.
Yakıt Dolum Süreci
Yakıt dolum sürecinde Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’nin işleyişi şu şekildedir:
Taşıt tanıma birimi entegre edilmiş bir araç, akaryakıt istasyonuna geldiğinde Taşıt Tanıma Okuyucu ve Taşıt Tanıma birimi iletişim kurar. Bu iletişimde kimlik bilgilerinin şifreli olarak aktarılması gerçekleştirilir.
Tabanca iletişim modülü vasıtasıyla alınan bilgilerin UTTS veri merkezi ve Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) veri tabanı üzerinden doğrulaması yapılır.
Bilgilerin doğrulanması hâlinde yeni nesil ödeme kaydedici cihaza aktarılarak yakıt dolum işlemi başlatılır.
Yakıt dolumu aşamasından sonra UTTS satış fişi oluşturularak taşıt sahibine verilir.
Yukarıda sayılan aşamalara ait tüm işlemler eş zamanlı olarak Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) veri tabanına aktarılır. Taşıtın akaryakıt dolum miktarı ve zamanı, yakıt türü ve aracın kilometresine ait bilgiler merkezî sistemde toplanarak izlenebilir ve denetlenebilir hâle gelir.
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Ne Zaman Başlıyor?
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde taşıt tanıma birimi (TTB) takma zorunluluğunun 31.12.2024 tarihine kadar yerine getirilmesini öngören düzenlemede değişiklik yapılmıştır. Buna göre taşıt sahiplerine 31 Ocak 2025 tarihine kadar TTB başvuru ve kayıt işlemlerini yaptıkları takdirde montaj işlemlerini en geç 30 Nisan 2025 tarihine kadar tamamlayabilme imkânı sunulmuştur.
31 Ocak 2025 tarihine kadar UTTS kaydını yaptıran mükellefler, 30 Nisan 2025 tarihine kadar montaj işlemlerini tamamlayabilir. Bu süreçte akaryakıt harcamalarını vergi indirimi kapsamında gider olarak gösterebilir. Bu kapsamda 31 Ocak 2025 tarihine kadar kayıt yaptırmayan mükelleflerin bu tarihten sonra UTTS kapsamında düzenlenmemiş akaryakıt satış fişlerini vergi indiriminde kullanamayacaklarını belirtmek gerekir. Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Hangi Araçları Kapsıyor?
Aşağıda yer alan taşıt gruplarının sahibi mükelleflerin taşıtlarını belirtilen tarihler kapsamında Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’ne kaydettirme zorunluluğu bulunmaktadır:
Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil olan ve işte kullanılan taşıtlar en geç 31/01/2025 tarihine kadar,
Trafiğe ilk defa kaydedilen sıfır kilometre bireysel taşıtlar 1/07/2025 tarihinden itibaren kayıt ve tescil işlemini takiben bir ay içerisinde,
Akaryakıt dağıtım şirketlerine ait taşıt tanıma sistemlerini kullanan bireysel taşıtlar 30/06/2025 tarihine kadar.
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’in 1. maddesinde UTTS kapsamında olmayan taşıtlara ilişkin düzenleme mevcuttur. Buna göre;
Yabancı devletlerin Türkiye’deki diplomatik temsilciliklerine veya konsoloslukları ait taşıtlar,
Uluslararası anlaşmalarla vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlar ve bunların diplomatik haklara sahip üyelerine ait taşıtlar,
Ev sahibi hükûmet anlaşmaları veya ülkemizin taraf olduğu diğer anlaşmalar çerçevesinde Türkiye’deki uluslararası kuruluşlar ve bunların yönetici kadrolarında görev yapan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan mensuplarına ait taşıtlar,
Genel bütçeye dâhil dairelerle, özel bütçeli idareler ve bunlara bağlı sabit sermayeli işletmelerin taşıtları,
İl özel idareleri, belediyeler ve bunların bağlı kuruluşlarıyla mahalli idare birliklerine ait taşıtlar da Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi kapsamına dâhil edilmemiştir.
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Nereden Alınır?
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi resmî web sitesinden kayıt oluşturulmasıyla başlayan başvuru süreci, başvuran tarafa göre değişiklik gösterir. UTTS başvurusunda bulunabilecek paydaşlar şöyle sıralanabilir:
Taşıt sahibi,
Akaryakıt istasyonu işleten mükellefler,
Yetkili taşıt montaj firmaları,
Yetkili istasyon montaj firmaları,
Yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihaz (YN Pompa ÖKC) firmaları,
Akaryakıt dağıtım firmaları,
Donanım üreticisi firmalar.
Taşıt Tanıma Birimi (TTB) montajı için başvuru sırasında her bir paydaş için talep edilen belgelerin eksiksiz olarak hazırlanması gerekir. Ardından Taşıt Tanıma Birimi için Darphane’ye ait IBAN’a ödeme yapılır. Ödemenin onaylanmasıyla birlikte yetkilendirilmiş taşıt montaj firmalarından TTB montajı işlemi tamamlanabilir.
Vergi Güvenliğinden ve Avantajlarından Mükellef’le Etkili Şekilde Faydalanın
Mükellef olarak girişimciler için sağladığımız hizmetlerden faydalanarak ticari faaliyetlerinizi geliştirebilir, vergi yükümlülüklerinizi kolayca yerine getirebilirsiniz. Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’yle yakıt giderlerinizi belgeleme ve vergi indiriminden faydalanma süreçlerinizde profesyonel ekibimizle size destek olabiliriz. Fiziki alan sınırlarını ortadan kaldıran çözümlerimizle vergi yükümlülüklerinizi dilediğiniz yerden kolayca yönetebilme ve takip edebilme imkânı elde edebilirsiniz. Siz de mutlu Mükellef müşterileri arasında yer almak isterseniz bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz!
Sıkça Sorulan Sorular
Ulusal taşıt tanıma sistemi hakkında sıkça sorulan sorulara buradan ulaşabilirsiniz.
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Kimleri Kapsıyor?
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi; kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil olan ticari araçları, trafiğe ilk kez kaydedilen sıfır kilometre bireysel araçları ve akaryakıt dağıtım şirketlerine ait taşıt tanıma sistemlerini kullanan bireysel araçları kapsar.
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Zorunlu mu?
1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla vergi mükelleflerinin kiralama yoluyla edindikleri ya da işte kullandıkları taşıtlar için UTTS kullanımı zorunlu hâle getirilmiştir. Bu zorunluluk, işletmelere ait tüm ticari araçların yakıt alımlarını kayıt altına almak amacıyla getirilmiştir. Bunun yanı sıra 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren ilk kez trafiğe çıkan taşıtların kayıt ve tescil işlemini takip eden bir ay içerisinde UTTS’ye dâhil edilmesi gerekir. Bu tarihten itibaren taşıtı ithal eden ya da üreten firmaların satışa sundukları araçlarda TTB bulunması zorunludur. Ayrıca akaryakıt istasyonlarında yer alan en az bir pompa ünitesinin bir tabancasına Tabanca İletişim Modülü (TİM) ve Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO) cihaz takılmış olmalıdır.
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Fiyatı Nedir?
2025 yılı için belirlenen Taşıt Tanıma Birimi ücreti ₺2.326,21+ KDV şeklindedir. Burada TTB ücreti ₺1.413,72+ KDV olup yetkili servis montaj hizmet bedeliyse ₺912,492+ KDV’dir. Bu rakam yıl boyunca geçerli olmakla birlikte her sene Türkiye İstatistik Kurumunun bir önceki yıl için belirlediği Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi oranında artırılır.
Yararlanılan Kaynaklar
https://www.utts.gov.tr
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/10/20231005-4.htm
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/03/20210324-12.htm
https://uttsmobil.com/blog/tasit-tanima-sistemi-nasil-calisir
https://www.barobirlik.org.tr/Haberler/ulusal-tasit-tanima-sistemi-uygulamasi-31-ocak-2025-tarihine-ertelenmistir-85314#:~:text=Ulusal%20Ta%C5%9F%C4%B1t%20Tan%C4%B1ma%20Sistemi%20Uygulamas%C4%B1,Tarihine%20Ertelenmi%C5%9Ftir%20%2D%20T%C3%BCrkiye%20Barolar
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/12/20241207-6.htm
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/12/20241207-6.htm
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/09/20240921-5.htm
https://www.gib.gov.tr/akaryakit-satislarinda-ulusal-tasit-tanima-sistemi-kullanilmasi-hakkinda-duyuru